HvJ EU in Sonaecom: geen btw-aftrek voor kosten uitgifte obligaties

Feitencomplex en geschil

Sonaecom is een zogenoemde ‘gemengde’ houdstermaatschappij die zich bezighoudt met het verwerven, houden en beheren van deelnemingen. Dit doet zij deels als ondernemer voor de btw en deels als niet-ondernemer. Voor het verwerven van een nieuwe deelneming heeft Sonaecom kosten gemaakt. De kosten hebben betrekking op (1) het (laten) uitvoeren van een marktonderzoek (hierna: ‘de adviesdiensten’) en (2) diensten voor de uitgifte van bedrijfsobligaties (hierna: ‘de provisiediensten’). Sonaecom was van plan om het met de obligatie-uitgifte opgehaalde kapitaal aan te wenden voor de aankoop van de nieuwe deelneming.

De verwerving van de nieuwe deelneming heeft echter nooit plaatsgevonden. Sonaecom heeft daaropvolgend het opgehaalde kapitaal uitgeleend aan een andere concernvennootschap. De in rekening gebrachte btw ter zake van de advies- en provisiediensten heeft Sonaecom in aftrek gebracht.

In geschil is of Sonaecom de btw op advies- en provisiediensten in aftrek had mogen brengen.

HvJ: btw op advieskosten

Met betrekking tot de advieskosten geeft het HvJ aan dat voor de aftrek van btw vereist is dat de holdingmaatschappij het voornemen heeft om zich te mengen in het beheer van de te verwerven deelneming. Daarnaast dient die inmenging gepaard te gaan met btw-belastbare handelingen. Onder verwijzing naar eerdere rechtspraak herhaalt het HvJ dat het niet van belang is dat de aankoop van de deelneming uiteindelijk niet heeft plaatsgevonden. Voor Sonaecom bestaat in beginsel dan ook recht op aftrek van voorbelasting.

Noemenswaardig is dat het HvJ vaststelt dat de advieskosten algemene kosten zijn. Dit houdt in dat er een beperking van de btw-aftrek optreedt wanneer de holdingmaatschappij slechts ten behoeve van een deel van haar dochtervennootschappen btw-plichtige diensten heeft verricht die kenmerkend zijn voor haar economische activiteit. In het geval van Sonaecom lijkt een dergelijk ‘pre-pro rata’ van toepassing te zijn.

HvJ: btw op provisiediensten

Voor wat betreft de provisiediensten geeft het HvJ aan dat Sonaecom de btw niet in aftrek mag brengen. Het opgehaalde kapitaal is namelijk niet gebruikt voor de verwerving van een deelneming, maar voor het verrichten van een btw-vrijgestelde activiteit (d.w.z. de verstrekking van een rentedragende lening). Het feit dat Sonaecom voornemens was om de provisiediensten te gebruiken voor btw-aftrekgerechtigde doeleinden doet aan dit oordeel niet af. Volgens het HvJ prevaleert het daadwerkelijke gebruik van de provisiediensten boven het oorspronkelijke voornemen.

Belang voor de praktijk

De uitspraak van het HvJ laat zien dat de aftrek van btw bij handelingen in de kapitaalsfeer sterk afhankelijk is van de specifieke omstandigheden van het geval. Wanneer een holdingmaatschappij zich (deels) toelegt op niet-economische of btw-vrijgestelde activiteiten, komt het recht op aftrek vaak in het gedrang. In dit verband maakt de Europese rechter duidelijk dat het daadwerkelijke gebruik van diensten prevaleert boven het voornemen.

Ondanks de uitspraak van het HvJ in de zaak Sonaecom zien wij in de Nederlandse praktijk verschillende mogelijkheden om btw-aftrek te realiseren in het kader van (voorgenomen) overnames of wanneer overtollige gelden tijdelijk worden aangewend voor alternatieve concerndoeleinden. Heeft u vragen ten aanzien van deze uitspraak van het HvJ of wilt u advies over het aankopen van een deelneming? Neem dan vrijblijvend contact op met Govinda Kandhai (06 13 26 03 98) of Erik Claassen (06 11 70 68 05).

Dit bericht is meer dan zes maanden geleden gepubliceerd. Omdat wet- en regelgeving continu in beweging is, raden wij u aan met uw Baker Tilly adviseur te bespreken of de informatie in dit bericht actueel is en gevolgen heeft (of mogelijkheden biedt) voor uw situatie. Uw adviseur praat u graag bij over de laatste stand van zaken.