Managementparticipatie: voorkom onbedoelde loonvoordelen en verworven rechten!

Het binden, boeien en belonen van medewerkers kan op verschillende manieren. Denk bijvoorbeeld aan een beloning in geld, maar het participeren in de onderneming kan hier ook een manier zijn. In dit licht worden managementparticipaties vaak gebruikt om het management of key medewerkers een sterkere impuls te geven om aandeelhouderswaarde te creëren en hen langdurig bij de onderneming aan boord te houden. Wanneer het management participeert in de onderneming, dan heeft dat fiscale gevolgen voor zowel het management als de onderneming. In dit artikel lichten we een aantal aandachtspunten op het gebied van loonbelasting en arbeidsrecht toe.

Loonvoordeel bij toekenning aandelen

Net als bij het toekennen van bonussen in geld, kan er bij managementparticipaties sprake zijn van belast loon. Dit is afhankelijk van de afspraken die er worden gemaakt tussen de onderneming (werkgever) en medewerker. Wanneer het management bij het uitreiken van de aandelen daadwerkelijk de waarde van die aandelen betaalt, vindt er geen bevoordeling in de loonsfeer plaats. Het is daarbij wel van belang om de waarde nauwkeurig vast te stellen, zeker wanneer sprake is van verschillende soorten aandelen of afwijkende rechten.

Maar als het management de aandelen krijgt of mag kopen tegen een lagere waarde dan de werkelijke waarde van de aandelen, is het verschil een belast loonvoordeel. Over dit loonvoordeel is loonheffing verschuldigd. De hoogte hiervan hangt af van de verdere situatie van de medewerker, maar de effectieve belastingdruk in de inkomstenbelasting kan oplopen tot 49,5% (2023). De werkgever draagt de loonheffing af, maar aangezien er, in tegenstelling tot regulier loon, geen loonheffing op aandelen kan worden ingehouden, zal de loonheffing verhaald moeten worden op de medewerker. Als alternatief kan de werkgever ervoor kiezen de loonheffing voor eigen rekening te nemen door middel van brutering.

Financiering aankoop aandelen

Als het management de aandelen van de werkgever koopt – en niet krijgt – roept dit mogelijk een financieringsvraagstuk op. Immers, hoe gaat de medewerker voor de aandelen betalen?

Als de werkgever (een deel van) de koopsom van de aandelen financiert, dan zal de lening onder zakelijke voorwaarden moeten worden overeengekomen. Op het moment dat de leningsvoorwaarden niet zakelijk zijn, bijvoorbeeld als een zeer gunstige rente tussen werkgever en werknemer wordt overeengekomen, dan is het onzakelijke component in de financiering mogelijk belastbaar loon. De Belastingdienst neemt al snel het standpunt in dat er bij dergelijke financieringsvraagstukken een zeer hoge rente moet worden afgesproken om te voorkomen dat het volledige risico ten aanzien van die financiering feitelijk bij de werkgever blijft in plaats van dat dit bij de medewerker komt te liggen.

Fiscale gevolgen voor de inkomstenbelasting

De fiscale behandeling van managementparticipaties is deels afhankelijk van de overeengekomen voorwaarden. In welke box (1, 2 of 3) van de inkomstenbelasting en onder welk belastingtarief de voordelen vallen, is afhankelijk van hoe de medewerkersparticipatie is vormgegeven. Zo kan er sprake zijn van een aanmerkelijk belang in box 2. Mogelijk is de lucratiefbelangregeling van toepassing als de voordelen niet in verhouding staan tot de gedane investering, waardoor de participatie in box 1 belast is tegen een tarief van maximaal 49,5% (2023) Onze belastingadviseurs lichten de fiscale gevolgen en aandachtspunten bij managementparticipaties nader toe in dit artikel.

Voorkomen vaste arbeidsvoorwaarde

Wanneer het management of key medewerkers de mogelijkheid krijgen om aandelen in de onderneming te verkrijgen, is het van belang dat wordt voorkomen dat de medewerkers deze participaties als een vaststaande arbeidsvoorwaarde beschouwen waarop op enig moment aanspraak kan worden gemaakt. Om dit risico te beperken is het van belang dat goed wordt vastgelegd in een arbeidsvoorwaardenregeling – zoals een personeelshandboek – dat de participatie geschiedt ter volledige discretie van werkgever, dat hieraan richting de toekomst geen rechten kunnen worden ontleend, dat dit geen onderdeel vormt van de vaste beloning en dat dit niet doorwerkt op het pensioengevend salaris en de eventuele transitievergoeding bij een beëindiging van de dienstbetrekking. Onze adviseurs vertellen u graag meer over arbeidsvoorwaardenregelingen.

Gevolgen bij beëindiging arbeidsovereenkomst

Bij managementparticipaties is het verstandig rekening te houden met de gevolgen in geval van onvoorziene beëindiging van de arbeidsovereenkomst. Hoe wordt er omgegaan met de aandelen in een dergelijke situatie? Worden deze teruggekocht? En zo ja, door wie en tegen welke prijs? Daarbij wordt vaak onderscheid gemaakt tussen bad leaver, good leaver en overlijden of arbeidsongeschiktheid. Door vooraf duidelijkheid te creëren over deze punten kunnen vervelende discussies achteraf worden voorkomen en blijft de continuïteit van de onderneming geborgd.

Meer weten? Onze experts staan voor u klaar!

Onze Employment Advisory experts begeleiden regelmatig investeerders én management bij de structurering en vastlegging van managementparticipaties. Onze gespecialiseerde arbeidsrechtjuristen en loonheffingsspecialisten begeleiden het traject van A tot Z. Van de eerste brainstormsessies en onderhandelingen tot de contractuele vastlegging en uitvoering. Samen met onze collega’s van Legal Advisory en Tax Advisory zorgen wij dat u alle opties, mogelijkheden en gevolgen scherp voor ogen heeft en daarmee weloverwogen een goede keuze kunt maken.

Wilt u meer weten over managementparticipaties, aandeelhouderswaardecreatie en onze full-service dienstverlening? Onze experts bespreken de juridische en fiscale mogelijkheden en aandachtspunten graag met u.

Wet- en regelgeving op dit gebied kan onderhevig zijn aan verandering. Wij raden u aan om met uw Baker Tilly adviseur te overleggen over de impact hiervan.