De toekomst van retail: de impact van e-commerce, herbestemming en innovaties

De retailsector is in een snel tempo aan het veranderen.  De opkomst van e-commerce, herbestemming van winkelpanden en technologische innovaties brengen uitdagingen met zich mee voor de fysieke retail, maar bieden ook nieuwe kansen. In dit artikel bekijken we de belangrijkste trends in de retailsector, en kijken we hoe vastgoedontwikkelingen inspelen op de veranderende behoeften van consumenten en retailers.

De opkomst van e-commerce en de impact op fysieke winkels

De opkomst van e-commerce heeft de retailsector ingrijpend veranderd. In Nederland groeide de online detailhandel in 2023 met meer dan 10%, een trend die alleen maar lijkt door te zetten (CBS, 2024). Dit heeft directe gevolgen voor fysieke winkels, die hun positie in de winkelstraat zien afnemen. Hoewel er in 2024 een lichte stijging was in het aantal fysieke winkels, met een toename van 1.100 winkels ten opzichte van het voorgaande jaar, is er over de afgelopen jaren een duidelijke dalende trend zichtbaar. Tussen 2015 en augustus 2024 is het aantal fysieke winkels met bijna 23.000 winkelpunten afgenomen, wat neerkomt op een daling van ongeveer 10%. Consumenten verwachten gemak, snelheid en een breed aanbod, wat online shoppen aantrekkelijk maakt. Fysieke winkels worden nu steeds vaker gezien als aanvulling op online verkoopkanalen, met de nadruk op beleving en klantenbinding.

Tegelijkertijd neemt de leegstand toe. Na een stabiele periode in 2022, met een leegstand van 6 %, steeg dit percentage in het laatste kwartaal van 2023 naar 6,2% en in het eerste kwartaal van 2024 verder naar 8,3%. Dit komt neer op ongeveer 433.000 vierkante meter ongebruikte winkelruimte, blijkt uit cijfers van Colliers. Deze toename wordt toegeschreven aan verschillende factoren, waaronder het faillissement van grote ketens zoals BCC en Big Bazar. De traditionele fysieke retail moet zichzelf heruitvinden om aantrekkelijk te blijven. Om aantrekkelijk te blijven, verschuift de rol van winkels van puur verkoop merkbeleving en persoonlijke service. Dit biedt kansen voor vastgoedpartijen om winkelpanden te herbestemmen. 

Herbestemming van leegstaande winkelpanden

Waar voorheen winkelruimtes uitsluitend voor detailhandel werden gebruikt, zien we nu een trend waarin deze panden worden omgevormd tot werkruimtes, horeca, woonruimtes of zelfs logistieke hubs voor e-commerce. Dit  past binnen de bredere ontwikkeling van binnensteden, waarbij multifunctionele ruimten en een mix van wonen, werken en recreëren centraal staan.

De pandemie versterkte de behoefte aan flexibel ruimtegebruik.  Steeds meer vastgoedeigenaren zoeken naar creatieve oplossingen om hun panden weer aantrekkelijk te maken. Denk hierbij aan pop-up stores, gedeelde werkruimtes of zelfs culturele ruimtes. Dit biedt zowel gemeenten als beleggers kansen om winkelgebieden nieuw leven in te blazen.

Technologische innovaties in retail: de toekomst van winkelruimtes

Technologie speelt een steeds belangrijkere rol in de toekomst van fysieke winkels. Augmented Reality (AR) biedt klanten bijvoorbeeld maakt het bijvoorbeeld mogelijk om klanten een volledig gepersonaliseerde winkelervaring te bieden. Met een smartphone of slimme bril kunnen klanten producten visualiseren in hun eigen omgeving, zonder dat ze fysiek in de winkel aanwezig hoeven te zijn.

 Daarnaast zien we steeds meer ‘smart stores’ die gebruikmaken van data en kunstmatige intelligentie (AI) om de voorraad te optimaliseren, gepersonaliseerde aanbevelingen te doen en de klantervaring te verbeteren. Slimme etalages kunnen klanten aantrekken door dynamisch in te spelen op weersomstandigheden, tijd van de dag of actuele evenementen. Een voorbeeld hiervan is H&M, waar in sommige winkels slimme spiegels zijn geïnstalleerd die klanten op basis van hun gepaste kleding aanbevelingen doen. Deze spiegels passen de suggesties zelfs aan op de tijd van de dag en de weersomstandigheden, om de meest geschikte outfits voor te stellen.

Toekomstbestendige retailconcepten: Wat zijn de meest opvallende innovaties?

Retailers moeten zich aanpassen om toekomstbestendig te blijven. Een van de meest opvallende innovaties is het opkomende concept van ‘phygital’ winkels – een combinatie van fysiek en digitaal winkelen. In deze winkels wordt technologie ingezet om de winkelervaring te verrijken, bijvoorbeeld door interactieve displays of AR-productpresentaties. Klanten kunnen online producten bestellen en ze in de winkel ervaren, waarna ze hun aankoop afronden via digitale platforms. Ook duurzaamheid wordt een belangrijker thema in de retail. Consumenten hechten steeds meer waarde aan milieuvriendelijke producten en winkels. Dit heeft geleid tot de opkomst van circulaire winkelconcepten, waar klanten bijvoorbeeld oude producten kunnen inleveren voor recycling of refurbishing.

Een andere trend is de opkomst van kleine, lokale winkels die inspelen op de vraag naar maatwerk en persoonlijke service. In combinatie met de groei van e-commerce, worden fysieke winkels steeds meer een verlengstuk van een bredere omnichannel-strategie. Winkels fungeren als plekken waar merken en consumenten elkaar kunnen ontmoeten, ervaringen kunnen delen en loyaliteit kunnen opbouwen. Merken zoals Nike en Adidas spelen hierop in. Zij openen tijdelijke pop-upwinkels in verschillende steden om nieuwe producten te lanceren en direct contact met klanten te hebben. Deze winkels bieden vaak exclusieve producten en evenementen die loyaliteit en merkbeleving versterken.

Conclusie: de retailsector staat op een kruispunt van verandering, gedreven door e-commerce, technologie en nieuwe consumententrends. Voor vastgoedprofessionals biedt deze transformatie kansen om winkelpanden een nieuwe bestemming te geven, technologische innovaties te omarmen en in te spelen op nieuwe, toekomstbestendige retailconcepten. Door flexibel en creatief te zijn, kan de fysieke retail een waardevolle aanvulling blijven op de digitale wereld, en tegelijkertijd bijdragen aan levendige en duurzame binnensteden.

Wet- en regelgeving op dit gebied kan onderhevig zijn aan verandering. Wij raden u aan om met uw Baker Tilly adviseur te overleggen over de impact hiervan.