Betere bescherming voor klokkenluiders

De Wet Huis voor klokkenluiders is vervangen door de Wet bescherming klokkenluiders. Deze nieuwe wet heeft als doel een veilige omgeving te creëren waarin werknemers misstanden kunnen melden zonder te moeten vrezen voor negatieve consequenties. De wet brengt aanzienlijke wijzigingen met zich mee. Zo worden er onder andere strengere eisen gesteld aan de interne meldprocedure. Daarnaast is het mogelijk om direct extern te melden. Het is essentieel voor werkgevers om op de hoogte te zijn van de nieuwe wet en de gevolgen ervan voor de organisatie en het personeel inzichtelijk te hebben.

Wet bescherming klokkenluiders

Het doel van de Wet bescherming klokkenluiders is het beschermen van werknemers die te goeder trouw een melding maken van misstanden binnen hun organisaties. Voorbeelden van misstanden zijn bijvoorbeeld fraude en corruptie, gevaarlijke werkomstandigheden en schendingen van wet- en regelgeving. De wet beoogt een veilige omgeving te creëren waarin werknemers dergelijke misstanden kunnen melden zonder bang te hoeven zijn voor represailles of een onrechtvaardige behandeling.

Belangrijkste wijzigingen

Hieronder volgt een samenvatting van de belangrijkste wijzigingen ten opzichte van de hiervoor geldende Wet Huis voor klokkenluiders. 

1. Uitbreiding van het benadelingsverbod
   Niet alleen werknemers en ambtenaren worden meer beschermd. In de nieuwe wet kan iedereen die ‘werkgerelateerde activiteiten’ uitvoert, ondersteuning en bescherming krijgen. Hierbij kun je niet alleen denken aan stagiaires, uitzendkrachten, zelfstandigen en vrijwilligers, maar ook aan de RvC en de aandeelhouders. Daarnaast worden ook personen in de omgeving van de beschermden, de persoon die de melder bijstaat en interne onderzoekers/behandelaars beschermd door de wet. Melders worden daarnaast gevrijwaard van gerechtelijke procedures, bijvoorbeeld wegens schending van een geheimhoudingsbeding. Ten slotte blijft de identiteit van de melder geheim, tenzij de melder toestemming geeft voor openbaarmaking van zijn identiteit.

2. Verschuiving van de bewijslast
   Voorheen moest de melder bewijzen dat hij/zij benadeeld was en dat die benadeling het gevolg was van de gedane melding. De bewijslast verschuift nu naar de werkgever. Wanneer de melder stelt benadeeld te zijn nadat hij/zij een melding heeft gedaan, wordt nu aangenomen dat dit het gevolg is van de melding, tenzij de werkgever het tegendeel kan bewijzen.

3. Opheffing van de verplichting om eerst intern te melden
   Het uitgangspunt was dat de melder eerst intern een melding moest maken van een vermoedelijke misstand, tenzij dat in redelijkheid niet gevraagd kon worden van de melder. Dit uitgangspunt is onder de nieuwe wet niet langer van toepassing. Melders kunnen ervoor kiezen om direct een externe melding te maken bij een bevoegde autoriteit, vertrouwenspersoon of advocaat.

4. Strengere eisen aan de interne meldprocedure
   Het hebben van een interne meldprocedure was al verplicht voor werkgevers met minimaal 50 werknemers. Met de invoering van de nieuwe wet zijn de eisen aan deze meldprocedure verder aangescherpt. De melder moet binnen zeven dagen na het doen van de melding een ontvangstbevestiging ontvangen, vervolgens moet de melder uiterlijk na drie maanden de melder informeren over de vervolgstappen die zijn en/of worden genomen. Tevens geldt er een registratieplicht voor zowel mondelinge als schriftelijke meldingen in een daarvoor ingericht register.

Conclusie

De Wet bescherming klokkenluiders moet bijdragen aan een transparante en morele werkcultuur. Als werkgever is het dan ook van belang om uw beleid en procedures aan te passen in overeenstemming met de daarvoor geldende wet- en regelgeving.

Uiterlijk op 17 december 2023 moeten middelgrote werkgevers met 50-249 werknemers voldoen aan de nieuwe eisen voor de interne meldprocedure. Werkgevers met 250 werknemers of meer moeten echter nu al voldoen aan deze eisen. 

Heeft u behoefte aan ondersteuning bij het opstellen/aanpassen van de interne meldprocedure? Of heeft u vragen over de Wet bescherming klokkenluiders? Neem dan gerust contact op met uw contactpersoon binnen Baker Tilly of met één van de arbeidsrechtjuristen van Baker Tilly Employment Advisory.

Wet- en regelgeving op dit gebied kan onderhevig zijn aan verandering. Wij raden u aan om met uw Baker Tilly adviseur te overleggen over de impact hiervan.