Onlangs sprak ik met een van mijn klanten; een bestuurder van een middelgrote thuiszorgorganisatie. Zij was meermaals overvallen door verschillende collega-aanbieders met de vraag of zij wilde fuseren.
Na een moeilijke periode was het de organisatie gelukt om problemen als een hoog personeelsverloop, een verouderde bedrijfsvoering en een hoge kostenstructuur om te buigen. De fusievraag riep vragen op, waar ze niet direct een antwoord op had. Tegelijkertijd had de Raad van Toezicht het afgelopen jaar de nodige bedenkingen uitgesproken over strategische vraagstukken. Enkele van deze vragen waren:
Is dit het juiste moment om onze zelfstandigheid op te geven?
Moeten we niet eerst doorbouwen aan een stabielere organisatie?
Wanneer heeft fusie überhaupt meerwaarde, want groter is toch niet per se beter?
Is ons (brede) zorgportfolio financieel duurzaam en voldoende onderscheidend?
Kunnen we qua volume en kostenstructuur concurrerend worden/blijven?
Hoe binden en boeien we onze (toekomstige) zorgmedewerkers?
Herkent u dit? In mijn rol als adviseur in de zorg kom ik het vraagstuk van intensieve samenwerking of fusie regelmatig tegen. Mij vallen daarin twee zaken in het bijzonder op:
1. Een fusie of intensieve samenwerking is geen doel op zich maar een middel om strategische doelen te bereiken
De vraag of intensieve samenwerking dan wel fusie zinvol is, valt alleen te beantwoorden als er een eigen verhaal (lees: strategie) is met duidelijke ambities en doelstellingen. Schaalvergroting zou dan expliciet aan die doelstellingen moeten bijdragen, bijvoorbeeld in slagkracht, verbreding of verdieping portfolio, innovatief vermogen of reductie kostenstructuur. Heeft ú een duidelijk ‘eigen verhaal’ voor uw organisatie om te bepalen hoe een fusie of intensieve samenwerking bijdraagt aan de realisatie van uw strategie?
2. Zorgorganisaties voelen zich overvallen door de vraag om intensief samen te werken of te fuseren
Vaak start dan eigenlijk pas het échte denkproces. Dat is te voorkomen door periodiek een reëel zelfbeeld te vormen van de positie van de eigen organisatie in de regionale context. Vaak kijken organisaties van binnen naar buiten naar de omgeving en lokale zorgaanbieders. Het perspectief van buiten naar binnen is lang niet altijd zo scherp. En dat is jammer, want vanuit het perspectief van de voornaamste collega aanbieders, de krachtsverhoudingen en de relevante ontwikkelingen op lokaal en regionaal niveau naar de eigen organisatie, ontstaat meer inzicht in de eigen relatieve positie in dat speelveld. Als ú van buiten naar uw eigen organisatie kijkt, wat zijn dan de belangrijkste uitdagingen in relatie tot uw strategische ambities?
De invalshoeken strategie en huidige positionering geven houvast bij de vraag welke stappen nodig zijn om een duurzame toekomst voor uw organisatie te realiseren. Kan dit op eigen kracht? Gaat dit snel genoeg? Gaat dat beter in een groter verband, in de vorm van (intensieve) samenwerking of fusie? Stel dat u samengaat met een collega-aanbieder, welke staat dan – vanuit strategisch oogpunt – bovenaan uw lijstje? Waar zit voor u de meerwaarde? Zijn de lusten én de lasten voldoende duidelijk? Wat is uw eigen toegevoegde waarde als mogelijke fusie- of samenwerkingspartner? Zoekt u samenwerking met een aanbieder met hetzelfde aanbod (horizontaal) of juist met een ketenpartner met aanvullende diensten (verticaal)?
Kortom: de vraag of fusie of intensieve samenwerking voor uw zorgorganisatie zinvol is, kan pas beantwoord worden als uw strategie en positionering helder zijn. Zorg dus voor een duidelijke strategische koers met concrete doelstellingen, een goed en actueel zelfbeeld gecombineerd met een scherp inzicht van uw relatieve positie in uw omgeving. Dan zal de vraag om te fuseren of intensief samen te werken u niet zo snel meer overvallen.
Checklist samenwerking in de zorg
Baker Tilly heeft speciaal voor zorginstellingen een handige checklist opgesteld, waarmee u kunt nagaan of u een aantal belangrijke aspecten van samenwerking of fusie goed in het vizier heeft.
Heeft u vragen?
Neem dan contact op met een van onze collega's.
Dit bericht is meer dan zes maanden geleden gepubliceerd. Omdat wet- en regelgeving continu in beweging is, raden wij u aan met uw Baker Tilly adviseur te bespreken of de informatie in dit bericht actueel is en gevolgen heeft (of mogelijkheden biedt) voor uw situatie. Uw adviseur praat u graag bij over de laatste stand van zaken.
